Συνέντευξη ερημίτη μοναχού που ζεί στην έρημο του Αγίου Όρους
1. Στο μυαλό μας το Άγιον Όρος είναι ένα ησυχαστήριο όπου μπορεί κανείς να βρεί τον εαυτό του, να ηρεμήσει και να νιώσει πιο κοντά στο Θεό. Είναι τόσο απλό, όπως οι «απλοί» άνθρωποι το φαντάζονται;
Καταρχήν δεν είναι απλοί οι άνθρωποι. Είναι σύνθετοι, και αυτό είναι το πρόβλημα. Ο Θεός μας έπλασε «μονοειδείς», με έναν λογισμό, και εμείς έχουμε διασκορπίσει την ενότητα του νού μας σε χιλιάδες περισπασμούς. Αυτό που προσπαθούν να επιτύχουν οι πλείστοι των μοναχών, των κατοίκων του Αγίου Όρους, είναι η ενοποίηση των λογισμών, ή αλλιώς η Θέωση, ή νήψη, ή φωτισμός ή όπως θέλει κανείς να το πεί. Είναι ένας δρόμος δύσκολος όμως, και πολλές φορές αποκάμνει ο οδοιπόρος-μοναχός. Γι’ αυτό θα δείτε πολλές φορές και ανθρώπινα πάθη. Όμως υπάρχει η μετάνοια, οπότε η ζωή εδώ μοιάζει με ένα σφυροκόπημα, άλλοτε χτυπάς, άλλοτε σταματάς για μια ανάσα, αλλά ξαναχτυπάς, μέχρι να πάρει ο εσωτερικός σου άνθρωπος το επιθυμητό σχήμα. Χωρίς ηρεμία, δεν μπορείς να δείς τον έσω άνθρωπο, όπως στο θολό νερό δεν μπορείς να δείς το πρόσωπό σου. Μόλις ηρεμήσει το νερό θα το δείς.
2. Περιγράψτε μας το Άγιο Όρος, από ποιά μέρη αποτελείται, από ποιούς ανθρώπους, τι κατηγορίες μοναχών ζούν εκεί – επειδή κυρίως οι γυναίκες που δεν έχουν πρόσβαση αναρωτιούνται πως είναι αυτό το μέρος, μια ουσιαστικά άλλη «κοινωνία», έτσι; Μιλήστε μας σαν να είστε ξεναγός. Ταξιδέψτε τη φαντασία των ανθρώπων που δεν σας έχουν επισκεφθεί ποτέ.
Το Άγιον Όρος έχει μια ζωή ασκητισμού περί τα 1400 έτη, από τον Όσιο Πέτρο τον Αθωνίτη, και μια ζωή 1000 ετών Κοινοβιακού βίου, από τον Άγιο Αθανάσιο, ιδρυτή της Μεγίστης Λαύρας (963μ.Χ.) Μετά από πολλές ανακατατάξεις, μάχες και εξισορροπήσεις κατέληξε να φιλοξενεί τρεις τρόπους ζωής:
• Τον Κοινοβιακό, δηλ. τη ζωή σε μία εκ των 20 Ιερών Μονών, όπου ζούν μαζί από 20 μέχρι 120 μοναχοί, υπό την πνευματική καθοδήγηση του Ηγουμένου.
• Τον Σκητιώτικο, δηλ. τη ζωή σε μία Σκήτη όπως π.χ. της Αγίας Άννης, όπου κανονικά ζούν μαζί μέχρι 4 μοναχοί, υπό την πν. καθ. του «Γέροντα» της «Καλύβης». Χαρακτηριστικό της Σκήτης είναι το «Κυριακό», η κεντρική εκκλησία όπου μαζεύονται όλοι οι Πατέρες της Σκήτης, δηλ. όλα τα «Καλύβια» ή Κελλιά, κάθε Κυριακή και Εορτή. Υπεύθυνός της Σκήτης είναι ο «Δικαίος», λειτούργημα διαρκείας ενός έτους.
• Τον Ερημικό ή Ασκητικό. (α- στερητικό και σκήτη). Εδώ κατοικούν πάλι μέχρι 3 μοναχοί σε ένα Κελλί, καλύβι, ή ξεροκάλυβο (δεν έχει πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό, σήμερα ελάχιστα) υπό την πνεύμ. Καθοδ. του Γέροντα. Η διαφορά είναι ότι στην «Έρημο» δεν υπάρχει «Κυριακό» και κάθε κελλί είναι υπεύθυνο για όλες τις λειτουργίες του. Φυσικά όλα τα κελλιά και όλες οι Σκήτες υπάγονται διοικητικά σε μία εκ των 20 Ι.Μ.
Όλοι ανεξαιρέτως οι μοναχοί έχουν ένα ή περισσότερα διακονήματα και ένα ή περισσότερα «εργόχειρα». Διακονήματα είναι οι εργασίες που σχετίζονται με την εύρυθμη λειτουργία της Ι.Μ., ή του Κελλιού, της Εκκλησίας, των υπολοίπων χώρων, ενώ εργόχειρο θεωρείται κάτι που δημιουργείται με σκοπό την πώληση, για τα προς το ζην.Παραδείγματα διακονημάτων είναι εκκλησιαστικός, φούρναρης, μάγειρας, βουρδουνάρης (υπεύθυνος μουλαριών, όπου δεν υπάρχουν δρόμοι), ψαράς, ράφτης κλπ. Παραδείγματα εργοχείρων είναι αγιογράφος, σκαλιστής ξύλου, σφραγιδοποιός, λιβανοποιός, κομποσχοινάς κλπ. «Σώμα έργασαι ίνα τραφής, ψυχή νήφε ίνα σωθής.» (Γεροντικό)
3. Ποιά είναι η διαφορά του ασκητή ή ερημίτη από τους Κοινοβιάτες και γιατί θεωρούνται οι πιο αυστηροί μοναχοί;
Η διαφορά ανεφέρθη στο ερώτημα 2. Θεωρούνται πιο αυστηροί γιατί επιλέγουν να ζήσουν σε τόπο που είναι από τη φύση του πιο αφιλόξενος. Γιά παράδειγμα ενώ στο Κοινόβιο υπάρχει ηλεκτρογεννήτρια και ηλιακά για επαρκή ηλεκτροδότηση, οι Κάτοικοι των Καρουλίων, του πλέον σκληροτέρου μέρους του Αγίου Όρους, αναγκάζονται να κουβαλούν μία φιάλη υγραερίου στην πλάτη τους, από δυσπρόσιτα μονοπάτια. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αυτομάτως είναι και πιο «άγιοι». Ο Θεός εξετάζει τα κρύφια της καρδίας. Μπορεί θεωρητικά κάποιος στον κόσμο να φτάσει σε ανώτερα μέτρα από τον ερημίτη. (Υπάρχουν παραδείγματα στην εκκλησιαστική βιβλιογραφία). Απλά ο ερημίτης έχει κόψει με τον σκληρό τρόπο τα αίτια πολλών αμαρτιών, και δεν χρειάζεται να πολεμάει τα απλά, προχωρεί σε πιο λεπτό πόλεμο, αυτόν των λογισμών.
4. Γιατί κάποιος να γίνει «αυστηρός» μοναχός ενώ κάποιος άλλος όχι; Υπάρχει διαφορά όσον αφορά στην αυστηρότητα του μοναχισμού και για ποιό λόγο υπάρχουν διαβαθμίσεις ως προς αυτήν, με ποιά κριτήρια υφίστανται οι διαβαθμίσεις αυτές και ποιές είναι;
Κανένας άνθρωπος δεν είναι ίδιος με κάποιον άλλον, οπότε θα μπορούσα να πω ότι υπάρχουν τόσες διαβαθμίσεις μοναχισμού, όσοι και μοναχοί. Καθένας κάνει τον αγώνα του όπως νομίζει καλύτερα, βάσει των όσων έχει διαβάσει από τους παλαιούς και υπό τις συμβουλές ενός ή περισσοτέρων ανθρώπων που εμπιστεύεται. Κάθε άνθρωπος έχει ιδιαίτερο χαρακτήρα, ιδιαίτερα χαρίσματα, ιδιαίτερα προβλήματα. Νομίζω ότι η αυστηρότητα έχει να κάνει με την σωματική κράση, με το μέγεθος της πίστης, και κυρίως με το μέγεθος της Αγάπης προς τον Ι. Χριστό.
5. Ποιές είναι οι προδιαγραφές για να μονάσει κανείς, τι επιλογές έχει; Καί τι συνέπειες μπορεί να έχει η απόφασή του αυτή γνωρίζοντας εκ των προτέρων;
Δεν υπάρχουν «προδιαγραφές» για να μονάσει κανείς. Μόνο θέληση χρειάζεται. Προδιαγραφές υπάρχουν για να ιερωθεί κανείς. Όχι για να μονάσεις. Μοναχός είναι ένας άνθρωπος που μετάνιωσε για τις λανθασμένες πράξεις του και αποφάσισε να επανορθώσει, και να βελτιώσει τον εαυτό του πνευματικά, ώστε να φθάσει στην κατά χάριν Θέωση. Καταρχήν ο άνθρωπος που θα παρουσιαστεί σε μοναστήρι με κάποιες σκέψεις για να γίνει μοναχός, θεωρείται «δόκιμος», υπό δοκιμήν, για τουλάχιστον 1 έτος. Ακόμη και 3 ή και περισσότερα έτη είναι συνήθης χρόνος. Μετά τη δοκιμή κείρεται «Ρασοφόρος», δηλ. μοναχός ο οποίος μπορεί να φύγει σε άλλη αδελφότητα αλλά όχι πίσω στον κόσμο, χωρίς πνευματική απώλεια. Μετά από άλλα 3 έτη τουλάχιστον ο ρασοφόρος «χειροτονείται» «Μεγαλόσχημος», όπου υπόσχεται να παραμείνει εφ’ όρου ζωής στην αδελφότητα, εκτός εξαιτίας 2 συγκεκριμένων περιστατικών. Φυσικά δεν υπάρχουν αλυσίδες και σχοινιά, αν θέλει κανείς φεύγει. Απλά αναφέρω τους Ι. Κανόνες.
6. Σε τι διαφέρει η Μονή από το Κελί και τι άλλες τέτοιες διακρίσεις υπάρχουν που θα πρέπει κανείς να γνωρίζει αν θελήσει να μονάσει;
Ανεφέρθησαν ολίγα παραπάνω. Όποιος θέλει να μονάσει δοκιμάζει πρώτα σε διάφορα μέρη, ή έχει επισκεφτεί ως κοσμικός διάφορα Κοινόβια και Αδελφότητες και πηγαίνει εκεί που του ταιριάζει, σύμφωνα με τον χαρακτήρα του. Οι παλαιοί Γέροντες έκαναν μια χονδρική διάκριση ως εξής: οι θυμώδεις καλύτερα να πηγαίνουν σε Μοναστήρια, ενώ όσοι πολεμούνται από ακαθάρτους λογισμούς πολύ να πηγαίνουν σε Κελί με λίγους αδελφούς. Τίποτα δεν είναι όμως απόλυτο.
7. Μπορεί να υπάρξει κακό κλίμα ή ιδιαίτερη πίεση μεταξύ των μοναχών και της συμβίωσης αυτών – όπως συμβαίνει στα εγκόσμια συχνά ανάμεσα στους ανθρώπους – και να αποφασίσει ένας μοναχός ακόμα και να αποχωρήσει;
Βεβαίως υπάρχουν και αυτά στη μοναστική ζωή. Απλά η φυγή δεν είναι λύση, γιατί αν το φιλοσοφήσεις καλά, ο εαυτός μας είναι υπεύθυνος για το πως θα μας συμπεριφερθεί ο άλλος. Όπου και να πας θα κουβαλήσεις τον παλιό σου εαυτό μαζί. Γι’ αυτό συνήθως η λύση δεν είναι η φυγή, αλλά η υπομονή και το «σπάσιμο» των δικών μου «αιχμών» που ενοχλούν τον άλλον. Δεν ονομάστηκε τυχαία ο Μοναχισμός «Επιστήμη επιστημών». Αλλάζει τελείως τον άνθρωπο. Τον βελτιώνει.
8. Γιατί κανείς να αφήσει τις «ανέσεις» των εγκοσμίων και να αφιερωθεί «απομονωμένος» στο Θεό; Το άγνωστο μιάς ζωής απομόνωσης δεν φοβίζει τον άνθρωπο;
Όταν στην πνευματική αναζήτηση ο άνθρωπος φτάσει στο σημείο να κατανοήσει την ματαιότητα του κόσμου τούτου, την ψευδαίσθηση που ονομάζεται «πραγματικότητα», τότε δεν του φαίνεται ότι αφήνει κάτι καλό και πάει στα δύσκολα, αλλά ότι αφήνει κάτι ψεύτικο και πάει στο αληθινό. Κατά την Πατερική ορολογία «ανάπτει ο θείος έρως εντός της καρδίας» και δεν λογαριάζεις τίποτα.
Όσο για την απομόνωση είναι κάτι που πρέπει να το αντιμετωπίσουμε όλοι κάποια στιγμή. Όταν πεθάνουμε θα είμαστε μόνοι. Απλά κάποιοι θέλουν να προπονηθούν από πιο νωρίς… Γιά πιο προχωρημένους πάλι, «η τελεία αγάπη έξω βάλλει τον φόβον». Είσαι ενωμένος με τον Ιησού, το αντικείμενο του πνευματικού σου έρωτα. Τι άλλο να θέλεις; Ποιά απομόνωση; Από τον κόσμο, ο οποίος σε χωρίζει από τον Ιησού;
9. Τι το διαφορετικό έχουν οι άνθρωποι που μονάζουν; Υπάρχει κατάλληλη στιγμή που κάποιος είναι ή νιώθει έτοιμος να μονάσει;
Ναί υπάρχει κατάλληλη στιγμή, προσωπικά το αποκαλώ «κάλεσμα», όταν σου γυρίζει η ζωή 180ο χωρίς να έχεις κάνει τίποτα πέρα από μια προσευχή. Άνθρωποι που ποτέ δεν είχαν σκεφτεί να γίνουν μοναχοί ανάβουν από θείο ζήλο σε μια στιγμή. Πως να τον κρατήσεις στον κόσμο; Δεν υπάρχει πάντως κάτι συγκεκριμένο για να ξεχωρίσεις κάποιον που θα μονάσει, γιατί υπάρχουν τελείως διαφορετικοί τύποι ανθρώπων: από αγνά παιδιά κάτω από 20 ετών μέχρι πρώην ναρκομανείς. Από τελείως αγραμμάτους μέχρι καθηγητές Πανεπιστημίου, πρώην επιστήμονες της NASA και του CERN, ο Χριστός απαντά σε όποιον τον φωνάξει.
10. Ένας άνθρωπος για να «αφιερωθεί» στον Θεό πρέπει να είναι απόλυτα συνειδητοποιημένος και κατασταλαγμένος για να λάβει μια τόσο σημαντική απόφαση ζωής, που θα του αλλάξει τα πάντα. Μες στο μυαλό του κατά κάποιο τρόπο πρέπει να έχει αποδείξει την ύπαρξη του Θεού; Υπάρχει Θεός; Γιατί υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που διχάζονται ως προς αυτό.
Ο άνθρωπος είναι διττός: ψυχή και σώμα. Το μυαλό είναι μέρος του σώματος, ο νούς είναι ενέργεια της ψυχής. (Ο νούς καλείται και καρδία στην Πατερική διδασκαλία.) Το μυαλό δεν μπορεί να κατανοήσει ποτέ την ύπαρξη του Θεού, γιατί είναι διαφορετικών φύσεων. Ο ίδιος ο Θεός δεν θα ήθελε μια τέτοια απόδειξη διανοητική, γιατί θα καταργούσε το αυτεξούσιο. Μόλις όμως αποφασίσεις να υπερυψωθείς πάνω από την στυγνή λογική, και να «σκεφτείς» με την Καρδία, με την ψυχή, θα νιώσεις τον Θεό, γιατί είναι φτιαγμένη να είναι ενωμένη μαζί Του. Τότε δάκρυα χαράς θα πλημμυρίσουν τα μάτια σου. Η γαλήνη στην ψυχή σου θα είναι τελεία: βρήκες το λιμάνι που έψαχνες.
Μία «απόδειξη» για τον Θεό είναι ακριβώς εδώ: πως γίνεται πολλοί νέοι άνθρωποι, επιτυχημένοι σε όλα, να τα παρατάνε και να γίνονται μοναχοί; Η εύκολη απάντηση είναι ότι τρελάθηκαν. Μήπως όμως υπάρχει κάποια Δύναμη που τους βοηθάει να πάρουν αυτήν την απόφαση; Καί πως αντέχουν σε όλη τη ζωή τους «κλεισμένοι» στο Μοναστήρι; Μήπως η ίδια Δύναμη τους βοηθάει;
11. Έχετε γνωρίσει μοναχούς που θέλησαν μετά από κάποιο καιρό να επιστρέψουν στα εγκόσμια; Αν ναί, πως το εξηγείτε αυτό;
Γνωρίζω 3-4 περιπτώσεις. Το περίεργο δεν είναι ότι γυρίζουν πίσω ένα 1% ή 5%, δεν γνωρίζω ακριβώς. (Δεν μιλάμε για τους δοκίμους, οι οποίοι απλά δοκιμάζουν και δοκιμάζονται). Το περίεργο είναι πως οι υπόλοιποι μένουν σε όλη τους τη ζωή. Γιατί δεν γυρίζουμε πίσω; Επειδή ακριβώς οι περισσότεροι βλέπουμε την αλλαγή που συντελείται στον εαυτό μας, τη βελτίωση. Καί κάνουμε υπομονή στις δυσκολίες, γιατί θέλουμε και άλλη αλλαγή, κι άλλη βελτίωση. Δεν έχει τέλος.
Τώρα όσον αφορά στο γιατί φεύγουν μερικοί, είναι απλό. Είπαμε ότι η οδός προς την τελείωση είναι δύσκολη. Ανηφορική. Στον δρόμο αυτόν έχομε, όλοι οι Χριστιανοί, 3 εχθρούς: Τον Κόσμο, τη Σάρκα και τον Διάβολο. Οι Μοναχοί έχουν κυρίως 2: την Σάρκα και τον Διάβολο. Αυτός ο τελευταίος, όντας το τελειότερο δημιούργημα του Θεού, έχει και απερίγραπτες ικανότητες. Γνωρίζει πως να επιτύχει τον σκοπό του, σε βάθος χρόνου. Έτσι, υποβάλλει σκέψεις στον αγωνιζόμενο, τέτοιες ώστε αν τις δεχθεί και δεν καταλάβει την πηγή τους, να τον αποκλίνουν ελάχιστα από την οδό του. Κατά τον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακος «Μοναχός εστι βία φύσεως διηνεκής». Αν δεν το έχομε αυτό κατά νού και «χαλαρώσουμε» λίγο, υπάρχει κίνδυνος. Τα πάθη είναι τόσο ισχυρά που μπλοκάρουν τη λογική και δεν μας αφήνουν να σκεφτούμε σωστά. Παράδειγμα χονδροειδές: το πάθος της μέθης. Όλα τα πάθη κάνουν το ίδιο στον Νού, αλλά σε διαφορετικό βαθμό. Παράδειγμα λεπτότερο: το πάθος της υπερηφανείας. Αφού τα ξέρεις όλα, πως να μάθεις κάτι; Μόλις λοιπόν κάποιος χαλαρώσει, και αρχίσει να δουλεύει σε ένα πάθος ο δρόμος γίνεται κατηφόρα χωρίς τέρμα. Η πτώση είναι σίγουρη.
12. Μιλήστε μας για τη θρησκεία μας. Σε τι πιστεύετε;
Αυτό το θέμα απαιτεί τόμους επί τόμων. Πάντως ο κάθε Ορθόδοξος οφείλει να φρονεί ο,τι και η Εκκλησία του.
13. Έχουμε δεί εικόνες από το Άγιο Όρος, όπου βλέπουμε μοναχούς να μένουν σε σπήλαια, σε «καλύβια» χτισμένα πάνω σε γκρεμούς, στενόχωρα ίσως, όχι τόσο ασφαλή κάποιος θα έλεγε. Πως ζεί κανείς εκεί; Το να ζεί κανείς στα εγκόσμια σε ένα μεγάλο και πολυτελές σπίτι είναι κάτι το οποίο είναι μακριά από τον «πραγματικό» χριστιανισμό; Γιατί επιλέγετε συνειδητά να ζείτε σε τέτοιo χώρο;
Έχω αναφέρει και παραπάνω ότι δεν είναι ο τόπος, αλλά ο τρόπος. Αυτό όμως είναι για την περίπτωση που ο άνθρωπος είναι ελεύθερος παθών. Γιά εμάς τους εμπαθείς πρέπει να το κάνουμε με τον σκληρό τρόπο. Καταρχήν στον Χριστιανισμό δεν υπάρχει τίποτα Κακό. Το Κακό δεν έχει υπόσταση, ουσία. Είναι έλλειψη καλού. Ακόμη και ο Σατανάς έχει φύση Αγαθή, Αγγελική, αλλά θέλησε να απομακρυνθεί από το Καλό, τον Θεό. Με την ίδια λογική, ούτε το χρήμα είναι κακό, ούτε το φαγητό, ούτε οι νόμιμες γυναίκες, ούτε το ποτό. Τίποτα δεν είναι κακό. Ο εμπαθής λογισμός είναι το πρόβλημα. Αν μπορείς να τα απολαύσεις όλα χωρίς εμπάθεια, με τη φυσική τους χρήση, απόλαυσέ τα. Αν όμως δεν μπορείς, και φτάνεις στην παρά-φύσιν χρήση των όντων, τότε υπάρχει πρόβλημα. Θα βλαφτείς ο ίδιος δηλαδή. Γιαυτό κόβουμε όσα μπορούμε από τις ανέσεις, για να καταφέρουμε να υπερνικήσουμε τον εμπαθή λογισμό. Όσο περισσότερα κόβεις, τόσο περισσότερο κατανοείς ότι είμαστε περισσότερο ψυχή και λιγότερο σώμα. Επίσης έτσι, συνειδητοποιείς την αξία και του λίγου και του απλού. Καί ευχαριστείς που έχεις έστω και αυτό. Ενώ αν τα έχεις όλα, δεν τα εκτιμάς.
14. Χτίζετε οι ίδιοι τα σπίτια σας…; Γιατί αυτό λογικά απαιτεί γνώση ειδική.
Ο μοναχός, και ειδικά ο ερημίτης, είναι αναγκασμένος να μάθει να κάνει πολλά πράγματα που στον κόσμο δεν θα έκανε, γιατί εκεί με μια τηλ. κλήση έρχεται ο ειδικός. Όταν πρόκειται να χτίσουμε, καλούμε όλους τους γείτονες, δηλ. από όλους τους γείτονες τους νέους και δυνατούς και εμπείρους στο χτίσιμο. Αυτό λέγεται στην τοπική Αγιορείτικη διάλεκτο «παγκοινιά», δηλ. όλο το κοινό. Π.χ. έχουμε παγκοινιά αύριο στού παπά Λευτέρη, κτίζει αποθήκη για ξύλα. Από τον ένα στον άλλο μεταδίδεται η τεχνογνωσία. Υπάρχουν όμως και πολλοί Άλβανοί εργάτες στο Άγιο Όρος, για όσους διαθέτουν χρήματα.
15. Τι σημαίνουν οι όροι Καυσοκαλύβια, Κατουνάκια και φρικαλέα Καρούλια;
Καυσοκαλύβια ή Σκήτη των Καυσοκαλυβίων. Ονομάστηκε έτσι από τον Όσιο Μάξιμο τον Καυσοκαλύβη, ο οποίος έζησε στην περιοχή τον 13ο αι. (αν δεν κάνω λάθος) σχεδόν σαν αγρίμι. Μόλις αποκτούσε λίγη φήμη και τον ενοχλούσαν οι επισκέπτες από τη συνεχή ενασχόλησή του στη Θεωρία του Θεού, έκαιγε το καλύβι του και πήγαινε σε άλλο τόπο να φτιάξει άλλο. Φυσικά αυτό που λέμε σήμερα Καλύβι θα εθεωρείτο παλάτι από τον Άγιο Μάξιμο.
Κατουνάκια: Δεν έχουν Κυριακό. Ερημητήρια σκόρπια πάνω στο βραχώδες τοπίο. Ο πλησιέστερος γείτονας απέχει 15 λεπτά πεζοπορία. Λέγεται ότι το όνομα προήλθε από τους Θηβαίτες μοναχούς της Αιγύπτου. Αυτοί επεσκέφθησαν τον τόπο πολύ πριν τον οργανωμένο μοναχισμό στην Αθωνική χερσόνησο, αλλά δεν ηθέλησαν να ακολουθήσουν το τοπικό τυπικό που έγκειται στην μονοφαγία, ή αλλιώς ενάτη, δηλ. τη λήψη τροφής άπαξ της ημέρας, 3 ώρες πριν τη δύση του ηλίου, και ηκολούθουν το δικό τους τυπικό, δηλ. το τριάρι, τροφή κάθε 3 ημέρες. Οι ντόπιοι τους προειδοποίησαν ότι το κλίμα εδώ είναι βαρύ και υγρό, όχι σαν της Αιγύπτου. Αυτοί δεν ήκουσαν, με συνέπεια να αφήσουν τα κατούνια τους, δηλ. τις αποσκευές ή τα κόκκαλα στην έρημο.
Τα Καρούλια είναι η δυσπρόσιτη περιοχή πάνω από τη θάλασσα και κάτω από τα Κατουνάκια. Πήραν αυτό το όνομα από τα καρούλια που είχαν κατασκευάσει οι ασκητές για να κατεβάζουν το καλάθι με τα εργόχειρά τους στη θάλασσα, όπου οι ναύτες τα αντήλλασαν με παξιμάδια και άλλα αγαθά. Σήμερα έχουν αντικατασταθεί με ράουλα και βίντσια με τα οποία περνούν οι Καρουλιώτες τα αγαθά τους από τα Εξωτερικά Καρούλια στα Εσωτερικά. Η πρόσβαση στα Εσωτερικά γίνεται μόνο από ένα πέρασμα, όχι μονοπάτι, όπου απαιτείται αναρρίχηση σε 2-3 σημεία, και υπάρχουν μόνιμα εγκατεστημένες αλυσίδες για να πιάνονται. Γιά κάποιον που δεν έχει συνηθίσει τα ύψη, του κόβεται η ανάσα, νιώθει φρίκη, εξ ου και Φρικτά ή φρικαλέα.
16. Κάποιος μοναχός που έχει ενδιαφέροντα-χόμπι πριν μονάσει μπορεί να τα ασκήσει όταν γίνει μοναχός; Γιατί φανταζόμαστε θα του λείπουν τα αγαπημένα του ενδιαφέροντα.
Υπάρχουν έξεις και συνήθειες πολύ ισχυρότερες από τα χόμπι τα οποία έχει αφήσει ο μονάζων. Σκεφτείτε ότι αφήνει πίσω του γονείς, αδέλφια, συγγενείς, απολαύσεις, ηδονές. Στο χόμπι θα κολλήσουμε; Η εργασία για την τελειότητα είναι full time job. Πάντως υπάρχουν και ανθρώπινες στιγμές, στιγμές ξεκούρασης: ένα δεντράκι, μία βόλτα στο δάσος, ένα ψάρεμα στη θάλασσα. Αλλά πάλι ο εκπαιδευμένος νούς πρέπει να γυρίζει στον στόχο του. Μάλιστα σε προχωρημένο στάδιο αισθάνεται πιο όμορφα όταν είναι κοντά στον Θεό παρά όταν “διασκεδάζει”. (που σημαίνει σκορπίζω, από το σκεδάννυμι).
Λέγεται ότι επεσκέφθη ένας κυνηγός τον Αββά Αντώνιο τον Μέγα (4ος αι. μ.Χ.) και τον βρήκε να παίζει με τους μαθητάς του με μια πέρδικα. Ο Αββάς (=πατήρ στα εβραικά) κατάλαβε ότι σκανδαλίστηκε και του είπε:
«Τέντωσε το τόξο σου.» Αυτός το τέντωσε.
«Τέντωσέ το περισσότερο.» Το τέντωσε περισσότερο εκείνος.
«Ακόμη περισσότερο.» Τότε ο κυνηγός απεκρίθη:
«Δεν πάει άλλο, θα σπάσει».
«Το ίδιο και ο άνθρωπος», απήντησε ο διακριτικός Όσιος.
17. Μιλήστε μας για την καθημερινότητά σας, πως είναι η ζωή ενός μοναχού. Κάποιος θα φανταζόταν ότι μετά από κάποια στιγμή επέρχεται κάποιου είδους ανίας αν κάνει κανείς τα ίδια πράγματα. Αυτό μοιραία δεν συμβαίνει;
Μετά από κάποια χρόνια μοναστικής ζωής, νομίζω ότι το ίδιο σκεφτόμαστε εμείς για τον κόσμο. Τόσα χρόνια κάνετε τα ίδια: κάθε μέρα δουλειά, μπάλα, ψώνια, κινηματογράφος, θέατρο, διασκέδαση. Ο έσω άνθρωπος που αλλάζει; Ενώ ο μοναχός αλλάζει τον εαυτό του (ή μάλλον πρέπει). Δεν είναι ο ίδιος άνθρωπος που ήτο στον κόσμο. Αγώνας συνεχής, τώρα να κόψω τον θυμό μου, τώρα την πολυλογία κ.ο.κ. Δεν βλέπω ανία. Προσωπικά θα ήθελα η μέρα να έχει 40 ώρες.
Γιά να είμεθα δίκαιοι όμως πρέπει να παραδεχτούμε ότι όπως υπάρχουν άνθρωποι στον κόσμο που αισθάνονται άνια ή πλήξη με τη ζωή τους, μπορεί να υπάρχουν και μοναχοί. Καί αυτό είναι ένα εμπόδιο που πρέπει να υπερνικήσεις, ένας αγώνας που πρέπει να δώσεις. Είτε είσαι μοναχός, είτε κοσμικός.
Η καθημερινότητα τώρα. Υπάρχουν μικροδιαφορές στο πρόγραμμα, και από κελλί σε κελλί, και από εποχή σε εποχή, με πολλές εξαιρέσεις λόγω εορτών, αλλά ένα τυπικό πρόγραμμα είναι ως εξής: Στη Δύση του ηλίου διαβάζομε το Απόδειπνο. Μετά αποσυρόμεθα για ανάγνωση και προσευχή. 3-4 ώρες ύπνου και μετά έγερση στο μέσο της νυκτός για την καθημερινή ακολουθία. (Κάθε μέρα μπορεί να «λες» τα ίδια πράγματα, αλλά να νιώθεις άλλα συναισθήματα). Μετά την ακολουθία ανάπαυση 1-2 ώρες και μετά μελέτη 1 ώρα και κατόπιν εργασία. Το μεσημέρι προσευχή, Εσπερινός, φαγητό.Το απόγευμα άλλες εργασίες, ατομικές κλπ. διακονήματα. Φαίνεται κουραστικό αλλά ζούμε περισσότερο μέσα μας, διανοητικά. Ο άνθρωπος έχει δυνατότητες που ούτε τις φαντάζονται οι περισσότεροι. Μπορεί να ανταπεξέλθει υπό απίστευτες συνθήκες.
18. Αν αποφάσιζε κανείς να μονάσει, ποιές συνήθειες των μοναχών θα έπρεπε να γνωρίζει;
Δεν υπάρχει στάνταρ. Άλλοι νηστεύουν πολύ, άλλοι δεν κοιμούνται πολύ, άλλοι διαβάζουν πολύ, άλλοι κάνουν περισσότερο νοερά προσευχή. Άλλοι υποφέρουν στην πολύ ζέστη, άλλοι έχουν κλιματισμό. Άλλοι δουλεύουν χειρωνακτικά, άλλοι καθόλου. Άλλοι δεν πλένονται για άσκηση. Πάντως όλοι εκτός από μερικούς αρρώστους, δεν τρώνε κρέας. Επίσης ο υποτακτικός μοναχός δεν έχει χρήματα. Ο,τι χρειάζεται του το παρέχει το Κοινόβιο. Είναι απαλλαγμένος από αυτή τη φροντίδα.
19. Ποιά είναι η σχέση του μοναχού με το φαγητό; Καλλιεργείτε; Τι τρώτε;
Πάλι δεν υπάρχει μία απάντηση. Άλλοι περιποιούνται πολύ το φαγητό, άλλοι μαγειρεύουν τελείως απλά, σαν νοσοκομείο. Μερικοί κάνουν την άσκηση της απυρίας, δηλ. τρώνε μόνο ωμά, κυρίως ξηρούς καρπούς. Οι περισσότεροι πάντως καλλιεργούν τουλάχιστον τα καλοκαιρινά ζαρζαβατικά. Άλλοι καλλιεργούν και περισσότερα, όπως πατάτες, καλαμπόκι. Μερικοί μαζεύουν άγρια κάστανα, που είναι άφθονα στο Άγιο Όρος. Ορισμένοι ψαρεύουν. Εκείνο που διαφέρει πολύ από τον κόσμο είναι η τάξη με την οποία τρώμε. Οι περισσότεροι τρώνε μόνο 2 φορές τη μέρα και τίποτα πέρα από αυτό. Ούτε μπουκιά. Οπότε το στομάχι έχει μπεί σε ρυθμό και χωνεύει πλήρως την τροφή. Δεν το βομβαρδίζουμε συνεχώς με τσίπς, σοκολάτες κλπ ανθυγιεινά προιόντα. Συνήθως Δευτέρα Τετάρτη και Παρασκευή τρώμε μόνο 1 φορά, και φαγητά χωρίς λάδι, πολύ φτωχά σε θερμίδες. Γιά τις 4 νηστείες του έτους είναι γνωστά.
20. Είναι εύκολο κανείς εκεί να έχει πρόσβαση σε νερό να πίνει ή να πλένεται για παράδειγμα;
Σήμερα μπορώ να πω ότι το 95% των οικημάτων έχει πρόσβαση σε νερό άφθονο. Δηλ. όλοι έχουν στέρνες, από 1-2 κυβικών μέτρων μέχρι 200m3. Από τις πηγές πάνω στο βουνό έχουμε τραβήξει λάστιχα (παλαιότερα σωλήνες σιδερένιες) 5-6 χιλιομέτρων και τροφοδοτούνται οι στέρνες. Το περίεργο είναι ότι δεν βάζουμε κανένα χημικό στο νερό, και ενώ οι περισσότερες στέρνες γεμίζουν 1 φορά το μήνα, ακόμα και μία φορά στους 4 μήνες, δεν αρρωσταίνουμε από το στάσιμο νερό. Γιατί άραγε; Ή μάλλον γιατί στις πόλεις βάζουν τόσο χλώριο, ενώ υπάρχει και μεγαλυτέρα κατανάλωση νερού, οπότε μικρότερος χρόνος παραμονής του στις στέρνες;
21. Ο μοναχός προσεύχεται, νηστεύει, καθαρίζει τους λογισμούς του, μιλήστε μας για αυτό. Τι σημαίνει για έναν μοναχό αυτή η καθημερινή διαδικασία που ακολουθείται – σαν τελετουργικό κάποιος θα έλεγε καθημερινά;
Είναι πράγματι ένα τελετουργικό, που μπαίνει στη ζωή σου, και αισθάνεσαι ότι κάτι λείπει αν δεν το κάνεις. Η δύναμη της συνηθείας θα μου πείτε. Ίσως. Εγώ πάντως επιμένω στα αποτελέσματα. Ο μοναχός ξέρει πως είναι η ζωή χωρίς νηστεία, και ξέρει πως είναι και με νηστεία. Η νηστεία καθαρίζει το νού, σκέφτεσαι πιο λεπτά. Επίσης ξέρει πως είναι ο άνθρωπος χωρίς πίστη, χωρίς Θεό, και πως είναι με Θεό. Οι επικριτές σχολιάζουν κάτι που δεν έχουν δοκιμάσει όμως.
Όσο περισσότερο ασχολείσαι με την κάθαρση των λογισμών τόσο περισσότερο οξύνονται τα πνευματικά σου αισθητήρια. Ακριβώς όπως ένας με καταρράκτη στα μάτια δεν βλέπει παρά μόνο σκιές, και αυτές μόνο από τα μεγαλύτερα αντικείμενα, ενώ ένας με οξυτάτη όραση βλέπει ακόμη και τα κουνούπια, και τον ενοχλούν. Παράδειγμα στον πνευματικό τομέα: πολλοί κοσμικοί λένε, «εγώ είμαι καλός άνθρωπος, δεν σκότωσα κανέναν». Αν οξυνθούν τα πνεύμ. αισθητήρια θα θεωρείς αμαρτία, λάθος, όχι μόνο το να σκοτώσεις, αλλά και να χτυπήσεις, ή να λυπήσεις κάποιον συνάνθρωπο. Αργότερα θα θεωρείς αμαρτία ακόμα και να σκεφτείς κακό για κάποιον αδελφό. Μήπως και ο φόνος από μία σκέψη δεν ξεκινάει;
22. Όλες οι μέρες είναι ίδιες για ένα μοναχό;
Κάθε μέρα είναι τελείως διαφορετική από απόψεως ακολουθιών. Επτά διαφορετικές ακολουθίες για κάθε μέρα της εβδομάδος, οκτώ διαφορετικές εβδομάδες για κάθε ήχο, κάθε μέρα εορτάζει άλλος άγιος, περίοδοι νηστειών με τεράστιες αλλαγές στο πρόγραμμα. Υπάρχουν και μερικές αργίες, εκτός της Κυριακής, που δεν δουλεύουμε. Έχομε τότε περισσότερο χρόνο για ανάγνωση, προσευχή, ίσως και κάποιο «χόμπι» όπως το θέσατε. Εκείνο που ξεχωρίζει επίσης την κάθε μέρα είναι αν έχει «ενάτη», που σημαίνει ότι πρέπει να «σφίγξεις τα δόντια», γιατί δεν θα φας τίποτα, σχεδόν όλη τη μέρα! Προφανώς ξεχωρίζουν οι μέρες. Γιά να ανταποδώσω λίγο, με καλό σκοπό βέβαια, μήπως στον κόσμο οι μέρες είναι ίδιες; Μήπως το μόνο που διαφέρει είναι τι θα δούμε στην τηλεόραση; Γιά μερικούς ίσως.
23. Με τι πόρους ζείτε;
Ο μοναχός δεν έχει πολλές απαιτήσεις και πολλά έξοδα. Τα υλικά αγαθά είναι βέβαια ακριβότερα στο Άγιον Όρος εξαιτίας των ακριβών μεταφορικών με το πλοίο, αλλά επειδή έχουμε κόψει πολλές ανέσεις μας αρκούν 5-6 ώρες εργασίας 5-6 μέρες τη βδομάδα. Με τα λεφτά από τα εργόχειρα που κάνουμε συντηρούμεθα, αλλά επίσης, επειδή δεν είναι καλό για έναν μοναχό να έχει την ελπίδα του στο κομπόδεμά του, καλό είναι το πλεόνασμα να δίδεται σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Επίσης πολλοί μοναχοί ασκούν την αρετή της φιλοξενίας. Αλλά από αυτήν την δραστηριότητα τα κέρδη είναι και πνευματικά και υλικά: μερικοί φιλοξενούμενοι στέλνουν αργότερα από ευχαριστία μερικά προιόντα και τρόφιμα, τα οποία μπαίνουν πάλι στην υπηρεσία της φιλοξενίας.
24. Ο άνθρωπος είναι ύλη και πνεύμα. Γιατί με το να γίνει κανείς μοναχός πρέπει να παραμερίσει την ύλη και να ζήσει με πνευματικότητα; Τι σημαίνει πρακτικά αυτό;
Θα παρομοιάσω τη σχέση του πνεύματος με το σώμα, όπως είναι η σχέση του σώματος με το ρούχο. Αν χτυπήσει κάποιος νομίζω ότι πρέπει να προσέξει το τραύμα στο σώμα του και όχι στο ρούχο. Από αυτό δεν πρέπει να εννοηθεί ότι το σώμα είναι κακό και πρέπει να το καταστρέψομε. (Αυτή ήτο η αίρεσις των Νικολαιτών, του 1ου αι. μ.Χ.). Απλά σημαίνει ότι αποδίδουμε την πρέπουσα προσοχή στο σώμα και την πρέπουσα στην ψυχή. Τίποτα παρά-φύσιν δηλαδή.
25. Ποιός είναι ο ρόλος της ψυχής σε όλο αυτό;
Η ψυχή είναι η κυρία και το σώμα ο δούλος. Καί «ίνα μη νικήσει το κρείττον το μείζον» πρέπει να ταλαιπωρούμε λίγο το σώμα, όταν είναι υγιές, για να «θυμάται» ποιός κάνει κουμάντο…
26. Ο άνθρωπος έχει ανάγκες έμφυτες όπως λέμε. Γιατί θα πρέπει τις ίδιες του τις ανάγκες να τις παραμερίσει-καταπιέσει όταν γίνει μοναχός; Τι κερδίζει με αυτό και τι χάνει, αν χάνει κάτι;
Στο κατά Ματθ. Κεφ. 19, ρωτάνε οι Μαθητές τον Ιησού πότε μπορεί να διαζευχθεί κάποιος. Ο Ιησούς, αντίθετα με τον Μωσαικό Νόμο, τους λέει ότι αυτό γίνεται μόνο σε περίπτωση απιστίας, ανεξαρτήτως φύλου. Αυτοί, συνηθισμένοι να υπερέχει ο άνδρας, λένε «τότε δεν συμφέρει να παντρευτείς». Καί ο Ιησούς απαντά «Δεν μπορούν να δεχθούν όλοι τον λόγο αυτόν, αλλά όσοι τους έχει δοθεί (να τον δεχθούν)». Αυτές οι ανάγκες που αναφέρετε είναι σωματικές. Αν κατανοήσει κανείς ότι ο κυρίως άνθρωπος είναι η ψυχή, τότε προσανατολίζεται στο να υπηρετεί τις ανάγκες τις ψυχής πρώτα και κατόπιν του σώματος. Όποιος βέβαια δεν θέλει να το δεχθεί, και πιστεύει ότι ο άνθρωπος είναι μόνο ύλη, ένα σκέτο ζώο, δεν έχει καμμιά δουλειά με την πνευματικότητα που συζητούμε.
Είναι προφανές ότι όλη η ενέργεια του ανθρώπου που δεν σπαταλάται στην εξυπηρέτηση αυτών των αναγκών, είναι ελεύθερη να ξοδευτεί εποικοδομητικά. Τα θετικά τα αναφέραμε πολλές φορές. Αρνητικά; Τίποτα ουσιαστικό. Μόνο ψευδαισθήσεις χάνεις. Όλα τα αφήνεις στον τάφο, εκτός από τα έργα σου, δηλ. την κατάσταση που έχει φτάσει η ψυχή σου.
27. Το να γίνει μια κοπέλα μοναχή, δηλαδή να μην κάνει οικογένεια και παιδιά δεν έρχεται σε αντίθεση με την ίδια της τη φύση; Η φύση του ανθρώπου με τον Θεό δεν πρέπει να συμπορεύονται; Ποιά είναι η γνώμη σας;
Γιά τον Χριστό δεν διαφέρουν τα 2 φύλα. «(Γαλ. 3:28) ουκ ένι Ιουδαίος ουδέ Έλλην, ουκ ένι δούλος ουδέ ελεύθερος, ουκ ένι άρσεν και θήλυ• πάντες γαρ υμείς εις εστε εν Χριστώ Ιησού» . Όμως «Ου χωρούσι πάντες». Μιλάμε για ένα ποσοστό 4 τοις χιλίοις στην Ελλάδα (ανεξαρτήτως φύλου, γιατί και οι άνδρες θέλουν οικογένεια και παιδιά), ενώ την ίδια ώρα γίνονται τόσες εκτρώσεις (κάπου άκουσα ότι η δεύτερη έκτρωση καθιστά την πιθανότητα στείρωσης της γυναικός πολύ μεγάλη. Δεν επιμένω.), τόσοι δεν κάνουν παιδιά λόγω «καριέρας» κ.ο.κ., τόσα παιδιά πεθαίνουν από ναρκωτικά και άλλοι τόσοι από αυτοκινητιστικά. Το 4‰ μας πείραξε τώρα; Θα σβήσει το έθνος;
Ο Μοναχισμός είναι μια υπέρβαση της φύσης. Όποιος θέλει τον ακολουθεί. Δεν είναι αντίθεση στη φύση. Άλλο αντίθεση, άλλο υπέρβασις. Να θέσω ένα παράδειγμα. Είναι αξιέπαινο να ανεβείς στο Έβερεστ. Είναι ακόμη πιο αξιέπαινο να το καταφέρεις χωρίς οξυγόνο. Αν κάποιος έχει και αναπηρία και το καταφέρει είναι ακόμη πιο αξιέπαινος. Οι μοναχοί είναι στην κατηγορία αυτή: Σύμφωνα με τα λόγια του Χριστού «ευνούχισαν εαυτούς διά την βασιλείαν των ουρανών. ο δυνάμενος χωρείν χωρείτω.» (Ματθ. 19,12)
Τέλος να τονίσω ότι δεν πρέπει να περιλαμβάνουμε ο,τι θέλουμε στην λέξη «φύση». Ας μην τη συγχέουμε με τη λέξη «συνήθεια», που μπορεί να περιλαμβάνει και αφύσικες ενέργειες. Ας συγκρινόμαστε τουλάχιστον με τα άγρια ζώα, γιατί ο άνθρωπος πολλές φορές πηγαίνει χαμηλότερα.
28. Ο Ορθόδοξος χριστιανισμός μιλά για αντρόγυνο, για γάμο, «η δε γυνή να φοβήται τον άντρα» και για τεκνοποίηση, ο μοναχισμός σε αυτό δεν έρχεται σε πλήρη αντίθεση;
Θα πω κάτι άσχετο με τη συνέντευξη αλλά επειδή το έφερε η συζήτησις. Μία παράγραφο πριν το αναφερόμενο σημείο λέγει ότι ο ανήρ πρέπει να δίνει τη ζωή του για τη γυναίκα του, όπως ο Χριστός για την Εκκλησία, αλλά αυτό δεν το λένε οι φεμινίστριες, παίρνουν μόνο το κομμάτι που τις ενδιαφέρει για να αποδείξουν λάθος την Αγία Γραφή. Τέλος πάντων.
Λοιπόν καλά και άγια είναι αυτά που αναφέρετε, ο γάμος είναι μυστήριο ευλογημένο, «(Εβρ. 13:4 ) Τίμιος ο γάμος εν πάσι και η κοίτη αμίαντος• πόρνους δε και μοιχούς κρινεί ο Θεός.», αλλά υπάρχει και άλλος δρόμος για τη σωτηρία. Γιά όσους θέλουν. Ελευθερία βουλήσεως έχει δώσει ο Θεός. Καί οι δύο δρόμοι στοχεύουν στη βελτίωση του ανθρώπου, στον αλτρουισμό, στην αυτοθυσία (τι περνά μια μάνα όταν αρρωστήσει το παιδί της), στην τελεία αγάπη. Αλλά, πως να το κάνουμε, ο μοναχισμός είναι ανώτερος. Στο γάμο πρέπει να αγαπήσεις τον/τη σύζυγο και τα παιδιά, πράγμα τελείως φυσικό, και τα ζώα το κάνουν. Στο μοναχισμό πρέπει να αγαπήσεις όλους, και μάλιστα χωρίς αντάλλαγμα. Ας μην επεκταθώ. Είναι αυτονόητο νομίζω.
Όσο για την τεκνοποίηση ας μην ξεχνούμε ότι το «ευ είναι» είναι ανώτερο από το απλώς «είναι». Πόσα παιδιά παραστρατημένα δεν έχουν βοηθηθεί από κάποιο μοναστήρι; Πόσα παιδιά εβάδιζαν στο λευκό θάνατο και εσώθησαν με τη βοήθεια ενός μοναχού, από μια συζήτηση; (Καί μια παραμονή στο μοναστήρι για αρκετούς μήνες βεβαίως). Ποιός είναι ο πραγματικός πατέρας αυτού του παιδιού; Ο φυσικός το άφησε και βάδισε στον θάνατο. Ο ξένος, ο μοναχός, έχασε τον χρόνο του, την «ησυχία του», έκανε έξοδα, για να το γλυτώσει από τον θάνατο, ψυχικό και σωματικό. Ποιός είναι ο πατήρ του;
29. Η μοναξιά, η απομάκρυνση από αγαπημένα πρόσωπα, το μοίρασμα – δεν έχει ανάγκη ένας μοναχός ως άνθρωπος να επιθυμήσει τα παραπάνω; Νιώθει ευτυχία μακριά από αγαπημένα του πρόσωπα; Ένας μοναχός δεν έχει ανθρώπινες κατά βάση, τέτοιου τύπου, αδυναμίες / ανάγκες;
Ο στόχος του μοναχού είναι η αιώνια αλήθεια και όχι η πρόσκαιρη ευτυχία. Αν μια ευτυχία με απομακρύνει από την αιώνια Αλήθεια, τον Θεό, την κόβω. Έρχεται μια σκέψη. Γιά παράδειγμα «Τι να κάνουν οι δικοί μου τώρα; Μήπως δυσκολεύονται χωρίς εμένα;» Αμέσως πρέπει να πάρεις στάση «παρατηρητή», και να δείς από ψηλά τον εαυτό σου απέναντι σ’ αυτήν τη σκέψη. Πού με οδηγεί αυτή η σκέψη; Πίσω στον κόσμο. Αντίσταση λοιπόν. Απαντάς στη σκέψη: «Οι δικοί μου είναι στα χέρια του Θεού. Αυτός ξέρει το συμφέρον τους.» Τελείωσε. Οι αδυναμίες έρχονται αλλά πρέπει να τις ξεπερνάς.
30. Η οικογένεια ενός μοναχού δεν λαμβάνει ένα δυνατό χτύπημα που δύσκολα ξεπερνιέται, με την έννοια ότι οι γονείς έχουν τα κλασικά όνειρα για τα παιδιά τους και όχι τον μοναχισμό συνήθως. Αυτό πως μπορεί κανείς που παίρνει μια τέτοια απόφαση να το εκλογικεύσει και να το αποδεχτεί με την έννοια ότι οι γονείς έχουν τα κλασικά όνειρα για τα παιδιά τους και όχι τον μοναχισμό συνήθως. Αυτό πως μπορεί κανείς που παίρνει μια τέτοια απόφαση να το εκλογικεύσει και να το αποδεχτεί με την έννοια ότι δεν θέλει να πληγώνει κανέναν. Οι γονείς θεωρείται ότι είναι στενόμυαλοι έχοντας την ιδιότητα του «γονέα»;
Εξαρτάται από τον γονέα. Νομίζω ότι οι Έλληνες γονείς είναι πολύ πιο «στενόμυαλοι» σε σχέση με τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς, με την έννοια ότι θέλουν σώνει και καλά να περάσουν στα παιδιά τους τον δικό τους τρόπο σκέψης, τα δικά τους όνειρα. Πού είναι η ελευθερία; Το πιο σωστό θα ήταν ο γονεύς να διδάξει στα παιδιά του αυτό που θεωρεί σωστό, ή καλύτερα τον τρόπο διακρίσεως σωστού / λάθους και να τα αφήνει να παίρνουν τις αποφάσεις τους. Δεν θέλω να πληγώνω κανέναν, αλλά δεν μπορώ να βοηθήσω κάποιον που πληγώνεται μόνος του. Είμαι ελεύθερος να κάνω αυτό που θέλω με τη ζωή μου.
31. Θεωρείτε ότι κάποιος θα μπορούσε να μονάσει λόγω της κρίσης ή λόγω κατάθλιψης και όχι γιατί πραγματικά θα ήθελε να μονάσει;
Θα μπορούσε, αλλά θα ήταν το μεγαλύτερο λάθος της ζωής του. Ο μοναχισμός είναι ο δυσκολότερος δρόμος προς την τελειότητα. Δεν συγκρίνεται με κρίσεις και τετριμμένα προβλήματα. Δηλ. θα έφευγαν από μια δυσκολία για να πάνε σε 10πλάσια. Είναι κάλεσμα, δεν θέλουν / μπορούν όλοι.
Πάντως υπήρξαν και περιπτώσεις όπου ο άνθρωπος πήγε από λάθος λόγο στο Μοναστήρι, αλλά στην πορεία βρήκε το δρόμο του. Άλλοι γυρίζουν πίσω, όπως είπαμε.
32. Το διαδίκτυο – το παράθυρο του κόσμου – το χρησιμοποιείτε για να μεταφέρετε τα μηνύματα / διδάγματά σας στον έξω κόσμο;
Όπως όλα τα πράγματα, έτσι και το διαδίκτυο δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό. Η χρήση του είναι αυτή που μπορεί να γίνει καλή ή κακή. Έχω έναν κύκλο ανθρώπων με τους οποίους ανταλλάσσω απόψεις, δεν διδάσκω τίποτα σε κανέναν. Όποιος με ρωτήσει θα του πω τη γνώμη μου, αν τη θέλει. Δεν με ενδιαφέρει να περάσω τη γνώμη μου σε άλλους.
33. Τι θέλουν περισσότερο να μάθουν από εσάς οι απλοί άνθρωποι; Τι σας ρωτάνε όταν σας επισκέπτονται και τι τους απαντάτε εσείς; Θυμάστε κάτι χαρακτηριστικά;
Μακάρι να ήταν απλοί οι άνθρωποι, μακάρι να ήμουν ο ίδιος απλός. Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι. Είναι τόσο ευρεία η γκάμα των επισκεπτών που δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί το τι ρωτούν. Κλασικές ερωτήσεις πάντως: πως έφυγες από τον κόσμο; Είναι δύσκολα εδώ; Τι να κάνω με την κοπέλα μου, έχουμε το τάδε πρόβλημα; Τι γνώμη έχεις για το τάδε βιβλίο; Καί τώρα τελευταία πολύ πολιτική.
Θυμάμαι ένα Κυπριόπουλο που μας είχε επισκεφτεί λόγω ερωτικής απογοήτευσης όπως έλεγε, και ήθελε να φύγει κάπου μακρυά για να σκεφτεί. Ήταν άθεος όπως μου είπε, και κουβαλούσε μαζί του το βιβλίο του Richard Dawkins «Η περί Θεού αυταπάτη». Το ξεφύλλισα μαζί του, γιατί μου το ζήτησε, και συζητήσαμε για πολλές ώρες. Προσευχήθηκα πολύ για αυτόν. Την άλλη χρονιά ξαναήρθε, και όταν πήγα να του αναφέρω κάτι για τον Θεό μου είπε: «Μη μου λες τέτοια. Τώρα είμαι πιστός Χριστιανός.» Δόξα Σοι Κύριε!
Μερικοί μας λένε το γεγονός της ζωής τους που τους έκανε να πιστέψουν.
34. Είναι εμπειρία ζωής κανείς να σας επισκεφθεί; Γιατί κάποιος να έρθει και τι θα πάρει μαζί του φεύγοντας;
Δεν είμαι τόσο υπέρ της απόψεως αυτής. Σημασία έχει να έχεις καλή προαίρεση και θέληση να βρείς την αλήθεια, όσο πικρή κι αν είναι. Τότε μπορείς να ωφεληθείς ακόμα και από έναν «κακό» άνθρωπο, ή από ένα παιδί ας πούμε. Αν κάποιος θέλει να έρθει για πρώτη φορά, νομίζω ότι περισσότερο οφείλεται στην περιέργεια, να δεί μια κοινότητα με ιστορική συνέχεια 1000 και πλέον χρόνων, αρχαία κτίρια Βυζαντινής κληρονομιάς και τέχνης. Οι άλλοι που έρχονται και ξαναέρχονται είναι «δικοί μας», ξέρουν τι κάνουν και γιατί. Τα κέρδη που αποκομίζουν τα γνωρίζουν οι ίδιοι. Αλλά επαναλαμβάνω, είναι η προαίρεσή τους. Όπως η μέλισσα μπορεί να συλλέξει γύρη και από τα αγκάθια. Γιατί και εδώ δεν είναι όλοι άνθη. Είμαστε και αγκάθια…
35. Έχει κατηγορηθεί η εκκλησία ότι έχει τεράστια περιουσία και δεν προσφέρει στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη, κρατά τα «υλικά πλούτη» της για εκείνη. Λένε ότι τα συσσίτια και η φιλανθρωπία με την έννοια αυτή δεν βοηθά πραγματικά τον άνθρωπο που βρίσκεται σε ανάγκη και πολλοί ιερείς συμφωνούν με αυτό. Ποιά είναι η άποψή σας. Ποιός θα πρέπει να είναι ο πραγματικός ρόλος της Εκκλησίας και των ιερέων. Θα πρέπει κάτι να αλλάξει δεδομένων και των συνθηκών;
Σίγουρα η εκκλησία έχει μεγάλη περιουσία. Εξάλλου είναι ένας θεσμός 2.000 ετών. Το ζήτημα όμως είναι να προσέχουμε από που παίρνουμε τις πληροφορίες μας, και τι σκοπό εξυπηρετούν αυτοί που τις μεταδίδουν. Είναι πολύ λεπτό ζήτημα. Δεν θα προσπαθήσω να δικαιολογήσω τις υπερβολές των ταγών της εκκλησίας. Είμαι εναντίον τους. Απλά θα πω ότι όσο πέφτει το πνευματικό επίπεδό των ανθρώπων γενικά, και γινόμαστε περισσότερο υλιστές, όπως σήμερα, τόσο θα πέφτει και το γενικό επίπεδό των ταγών, ακριβώς γιατί βγαίνουν και αυτοί μέσα από αυτήν την κοινωνία.
Ας εξετάσουμε την υπόθεση «Βατοπέδι». Οι τηλεοράσεις είχαν στρατευθεί για να ρίξουν την κυβέρνηση Καραμανλή, λόγω της φιλορωσσικής πολιτικής. Έτσι διετάχθησαν όλοι να κατηγορούν Εφραίμ, Βατοπέδι, Εκκλησία. Αποτέλεσμα; Ο Εφραίμ στη φυλακή, ενώ άλλοι πολιτικοί να μένουν ελεύθεροι, άνθρωποι με πολύ μεγάλη διαφθορά. Πρέπει να μάθουμε να σκεφτόμεθα μόνοι μας, να μην περιμένουμε από τα ΜΜΕ να μας λένε τι να σκεφτούμε. Ας αναλογιστούμε τι είναι η Ι.Μ. Βατοπεδίου, πόσα στόματα έχει να θρέψει, τι έργα έχει να επιτελέσει και βλέπουμε.
Το θέμα δεν είναι να αλλάξει η Εκκλησία και να δίνει μια σούπα παραπάνω στον κόσμο. Με ελεημοσύνες θα ζεί το κράτος; Το θέμα είναι να αλλάξουμε εμείς, όλοι οι άνθρωποι και να φτιάξουμε επιτέλους αυτόν τον τόπο. Να εκμεταλλευτούμε το υπέδαφός μας, τον ήλιο, να γίνουμε κάποια στιγμή Κράτος. Καί μάλλον πρέπει να ξεκινήσομε από την εγκατάσταση μιάς σωστής Κυβέρνησης. Σε αυτόν τον τομέα μπορεί να βοηθήσει η Εκκλησία, μέσω της ενοποίησης του λαού, υπό την ιδιότητα του Έλληνα-Χριστιανού, για να μην αναλωνώμεθα σε άσκοπες εμφύλιες διενέξεις και διαχωρισμούς. Ο πρώην Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ήτο ικανός ηγέτης, και κατάφερε να ενοποιήση αρκετά τους Έλληνες, έφερε τη νεολαία στην Εκκλησία. Ίσως να ενοχλούσε κάποιους…
36. Τι σημαίνει φιλανθρωπία; Πολλές φορές κάνοντας φιλανθρωπία αναγκάζουμε τον συνάνθρωπό μας που βρίσκεται στην ανάγκη να χάνει λίγο από την αξιοπρέπειά του. Φιλανθρωπία ή ίση αντιμετώπιση του ανθρώπου προς τον άνθρωπο;
Η φιλανθρωπία υπό το ευαγγελικό πρίσμα είναι «(Ματθ. 6:3) σού δε ποιούντος ελεημοσύνην μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου». Όχι μόνο δεν πρέπει να χάνει την αξιοπρέπειά του ο αναξιοπαθών, αλλά αν γίνεται να μην γνωρίσει καν από ποιόν ηυεργετήθη. Παράδειγμα ο Άγιος Νικόλαος Μύρων Λυκίας πήγαινε κρυφά τη νύχτα και πέταγε ένα πουγκί με νομίσματα σε κάποιον που είχε ανάγκη και έφευγε κρυφά. Την 3η φορά τον επίασε ο ευεργετούμενος!
Εξάλλου φιλανθρωπία δεν είναι μόνο το να δίνουμε κάτι υλικό. Είναι και η αφιέρωση του πολυτίμου χρόνου μας σε κάποιον που έχει ανάγκη. Είναι και ένας καλός λόγος που στηρίζει έναν σε δύσκολη θέση. Κυρίως είναι ο σωματικός κόπος προς ανακούφιση ενός ασθενούς, ενός φυλακισμένου κλπ. Είναι ένα χαμόγελο. Είναι η Αγάπη. Πάντα πρέπει να γίνεται κρυφά, γιατί αλλιώς εισβάλλει η οίηση και χάνεται η πνευματική ωφέλεια.
37. Έχουμε ακούσει πολλά περιστατικά διαφθοράς και στις εκκλησίες με ιερείς-μητροπολίτες που κλέβουν παγκάρια και δίσκους και χτίζουν βίλες, αλλά και σε μονές ότι συνευρίσκονται ερωτικά μεταξύ τους μοναχοί και μοναχές. Πως τα σχολιάζετε;
Μεταξύ των 12 μαθητών ένας ήτο καιροσκόπος, φιλάργυρος. Μεταξύ των 100 ή 200 επισκόπων να μην υπάρχουν 20,30,50, δεν ξέρω, καιροσκόποι; Δεν είναι απίθανο. Πολλοί βρίσκονται σε αυτές τις υψηλές θέσεις με άλλη «ατζέντα». Δεν θα πω περισσότερα, όμως υπάρχουν.
Τώρα το θέμα της ερωτικής συνεύρεσης είναι προσωπικό τους. Ο Θεός θα τους κρίνει. Γιά την ιστορία όμως, τέτοια έκτροπα γίνονται μόνο όπου υπάρχουν «Μικτά» κοινόβια, δηλ. με μοναχούς και μοναχές, και το μόνο τέτοιο που γνωρίζω είναι στην Ιταλία, και ανήκει στην Φραγκολατινική εκκλησία. Όχι ότι δεν νικούνται κατά καιρούς μοναχοί/ες και «πέφτουν» σε σαρκικές πράξεις, αλλά όχι μέσα σε μοναστήρια. Οι άλλοι θα τους έδιωχναν αμέσως.
38. Ο κόσμος χάνει την εμπιστοσύνη του στους «θεσμούς» και πιστεύει «μόνος» του κλεισμένος σπίτι του. Επικοινωνεί με τον Θεό του, ο οποίος κρύβεται μέσα του βαθιά. Θα ήθελα τη γνώμη σας.
Νομίζω ότι είναι μια λύση ανάγκης. Κρύβει όμως και μια μορφή υπερηφανείας και κατακρίσεως. Πρέπει να κρίνω τον ιερέα; Εγώ είμαι καλύτερος; Αυτός κλέβει το παγκάρι, εγώ κλέβω το κράτος, για παράδειγμα. Δηλ. είμαστε αμείλικτοι κριτές μόνο για τους άλλους. Θα μπορούσε κανείς να συμμετέχει στους θεσμούς, χωρίς να μπαίνει πολύ βαθιά. Μόνο και μόνο για να μην χάνει επαφή. Κοινωνικότητα. Εξάλλου, αν δεν αναπαύεσαι σε μια εκκλησία, ψάξε να βρείς άλλη, πιο μακρυά, που να σού αρέσει. Βρες έναν ιερέα πολύ αυστηρό, αν αντέχεις τη συμβουλή του. Δεν γίνεται να τα έχουμε όλα… Ο ένας είναι «καλός», αλλά κλέβει παγκάρια, ο άλλος είναι «κακός», όλο μη και μη, αλλά άμεμπτος. Διαλέξατε.
Το να πιστεύεις μόνος σου, είναι καταστροφικό ακόμη και για έναν προχωρημένον μοναχό. Είναι ένδειξη αλαζονίας! Ο αρχάριος χρειάζεται «σκουντήματα» από τους γύρω αδελφούς, αν κάπου ξεκλίνει. Έχουμε παράδειγμα εδώ μοναχού προ 50-60 ετών, ο οποίος κατήντησε να διαβάζει σολωμονική! (Παρ. 11:14) «οις μη υπάρχει κυβέρνησις πίπτουσιν ώσπερ φύλλα σωτηρία δε υπάρχει εν πολλή βουλή.»
39. Έχουμε ακούσει, επίσης, πολλά περιστατικά που σας επισκέπτονται άνθρωποι γιατί περιμένουν να τους γίνει κάποιο θαύμα. Πιστεύετε στα θαύματα; Γίνονται; Καί αν ναί, με τι τρόπο κανείς μπορεί να καταφέρει ένα θαύμα στη ζωή του…;
Ότι ο τάδε αδελφός θεραπεύει με τον λόγο του. Καί η απάντηση ήταν «Δεν με νοιάζει αυτό. Με νοιάζει να μπορείς να βλέπεις τις αμαρτίες σου και να τις διορθώνεις.»
Πιστεύω στην πίστη. Πιστεύω ότι η πίστη έχει μεγάλη δύναμη. Με αυτή την έννοια, ναί, γίνονται θαύματα. Θεραπείες καρκίνου, τεκνοποιία στείρων ζευγών, έλλειψη νεκρικής ακαμψίας, κανδήλια κουνιούνται, διάφορα τέτοια εξωτερικά θαύματα γίνονται. Καί τα λέω εξωτερικά, γιατί είναι εξετάσιμα από σκεπτικιστές. Γίνονται όμως και εσωτερικά θαύματα. Μέσα μας. Αυτά δεν μπορεί να τα εξετάσει κανείς σκεπτικιστής. Είναι προσωπικά, και φυλάσσονται ως θησαυρός. Δεν μοιράζονται.
Δεν μπορεί ο άνθρωπος να κάνει θαύμα, δηλ. να παραβιάσει τους νόμους της φύσης. Ο Θεός κάνει το θαύμα διά μέσου ενός ανθρώπου, όχι πάντοτε αγίου. Κάποτε χρησιμοποίησε ένα γαιδούρι για να κάνει θαύμα, στον Βαρλαάμ! Ο Χριστός το έθεσε πολύ απλά: «(Ματθ. 21:21) αποκριθείς δε ο Ιησούς είπεν αυτοίς• αμήν λέγω υμίν, εάν έχητε πίστιν και μη διακριθήτε, ου μόνον το της συκής ποιήσετε, αλλά καν τω όρει τούτω είπητε, άρθητι και βλήθητι εις την θάλασσαν, γενήσεται». Πίστη μας λείπει.
40. Είναι δύσκολο κανείς πιστός να βρεί τον κατάλληλο πνευματικό; Πείτε μου με ποιά κριτήρια κανείς να επιλέξει τον κατάλληλο πνευματικό και τι προσφέρει στον πιστό η ύπαρξη ενός τέτοιου ανθρώπου στη ζωή του, διότι έχουμε ακούσει πολλές φορές οικογένειες να κατηγορούν πνευματικούς ότι παρέσυραν τα παιδιά τους σε στιγμιαίες αποφάσεις μονασμού. Φανταζόμαστε είναι δύσκολο να είναι κανείς ένας «καλός» πνευματικός.
Ναί είναι δύσκολο να βρείς τον κατάλληλο πνευματικό. Από την άλλη όμως είναι εύκολο να μην θέλεις να βρείς κατάλληλο πνευματικό, για να έχεις «ελευθερία». Βάζω εισαγωγικά γιατί είναι ψευδαίσθηση η ελευθερία από τον νόμο του Θεού, ο οποίος ουσιαστικά είναι προς όφελός μου. Η πραγματική ελευθερία είναι ελευθερία από τα πάθη.
Το θέμα του μονασμού είναι μεταξύ του Θεού και του πιστού, κανενός άλλου. Δεν πρέπει οι πνευματικοί να «παρασύρουν» τον άνθρωπο να γίνει μοναχός. Αν όμως ένας πνευματικός διακρίνει τάση για ησυχασμό, ή μια ροπή προς ανώτερη πνευματικότητα, δεν το βλέπω τόσο κακό να πεί μια κουβέντα, αρκεί να λέει αλήθεια. Μην τάζει όνειρα και οράματα στον άνθρωπο και γίνει μοναχός και τα βρεί διαφορετικά από ο,τι άκουγε. Προσοχή. Βέβαια οι κοσμικές οικογένειες είναι φυσικό να κατηγορήσουν όποιον μπορούν, αν «χάσουν» όπως νομίζουν, το παιδί τους. Αφήστε και κανέναν να φύγει! Πως κάνετε έτσι για ένα 4‰!!! Θα γίνει πολύ καλύτερος άνθρωπος. Νομίζω ότι το παίρνουν και προσωπικά, ότι τους «έφτυσε» και έφυγε, αλλά δεν είναι έτσι.
41. «Όσο απομακρύνεσαι από τον κόσμο τόσο πλησιάζεις τον Θεό», είναι μια έκφραση που ακούσαμε από μοναχό. Σχολιάστέ το μας.
Είναι πολύ σωστή η φράση. Εδώ πάλι θα εφιστήσω την προσοχή στο «απομακρύνεσαι», το οποίο μπορεί να είναι «καρδιακό» και όχι τοπικό. Καί αντίστροφα. Μπορεί κάποιος να έφυγε για μοναχός και ο νούς του να γυρίζει συνέχεια στον κόσμο και στις υποθέσεις του, και να μην είναι καθόλου στον Θεό. Ποιό το όφελος; Εδώ πρέπει να εννοήσουμε τις περιττές φροντίδες του κόσμου, τον υπερκαταναλωτισμό, πολυτελή σπίτια και αυτοκίνητα, ρούχα της μόδας ακριβά και όλα τα συναφή. Αυτός είναι ο κόσμος. Δεν είναι κόσμος η χριστιανική οικογένεια, η κατ’ οίκον εκκλησία. Δεν είναι κόσμος ο πιστός χριστιανός. Είναι απλά ένοικος του κόσμου, προσωρινός, με τελικό προορισμό τη Βασιλεία των Ουρανών.
42. Μιλήστε μας για το φυσικό επακόλουθο που είναι ο θάνατος και για το γεγονός ότι άλλοι βασανίζονται μέχρι να «φύγουν» από τη ζωή, ενώ άλλοι όχι. Υπάρχει ερμηνεία στο γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι που φεύγουν από τη ζωή πολύ νωρίς και άλλοι στα βαθιά τους γεράματα; Λένε ότι τους νέους ανθρώπους ο Θεός τους θέλει για αγγέλους δίπλα του.
Όσο προχωρά η επιστήμη τόσο κατανοούμε πόσο λίγα ξέρουμε, παρόλο που συνεχώς μαθαίνουμε. Γιά παράδειγμα η κβαντική φυσική έχει αποδείξει ότι ποτέ δεν θα μπορέσουμε να προβλέψουμε με ντετερμινιστικό τρόπο τη θέση ενός ατόμου. Είναι πέραν της ανθρώπινης κατανόησης ότι ένα άτομο περνάει ταυτόχρονα από 2 σωλήνες. Τελείωσε. Είμαστε πεπερασμένα όντα σε έναν άπειρο κόσμο-Δημιουργία του Απείρου Θεού. Πως να χωρέσει στον τρισδιάστατο και κολλημένο στον χρόνο μυαλό μας μία κατάσταση εκτός 3διάστατου χώρου και χρόνου; Αυτό είναι ο θάνατος: η απελευθέρωσή μας από τον χρόνο. Η ψυχή υπάρχει, υπάρχει απλά. Τώρα για την εδώ κατάσταση τα πράγματα είναι λίγο μπερδεμένα. Επειδή ο Θεός έχει δώσει απόλυτη ελευθερία επιλογής στους ανθρώπους, και δεν θέλει να παρεμβαίνει (εκτός εξαιρέσεων), τα κάνουμε …θάλασσα! Εμείς φταίμε για τους πολέμους, τις αρρώστιες, ακόμα και τον θάνατο, σύμφωνα με τη Βιβλική διδασκαλία. Παράδειγμα: Καπνίζει μια έγκυος γυναίκα, και το παιδί της βγαίνει άρρωστο. Τα βάζει με τον Θεό η κυρία. Ο Θεός σού είπε να καπνίζεις; Ο Θεός δεν σε εμπόδισε, σού έδωσε ελευθερία, δρέψε τους καρπούς που έσπειρες.
Όσο για το πότε φεύγει ένας άνθρωπος δεν έχει σημασία γιατί τελικά χρόνος δεν υπάρχει! Ποιά η διαφορά μεταξύ 30 ετών και 120 σε σχέση με το άπειρο; Σημασία έχει σε ποιά κατάσταση έχεις καταφέρει να φτάσεις την ψυχή σου όσο είσαι εδώ, στην παλαίστρα αυτής της ζωής.
Ας δώσω και ένα παράδειγμα. Ένας ενάρετος πεθαίνει με φοβερούς πόνους, και ένας αμαρτωλός έχει «καλό θάνατο». Άδικος ο Θεός; Καί αν θέλει να «καθαρίσει» μια μικρή βρωμιά του εναρέτου με τον τρόπο αυτό; Καί αν θέλει να ανταμείψει μία μικρή αρετή του αμαρτωλού;
Ας κάνουμε εμείς ο,τι μπορούμε για να διατηρούμε το σώμα σε ισορροπία με το πνεύμα, υγιές δηλαδή, και ας αφήσουμε το πότε θα φύγουμε στον Θεό. Εξάλλου βλέπουμε ότι δεν υπάρχει σειρά. Άλλοι προσεχαν τη διατροφή τους υπερβολικά και πεθαίνουν νέοι, άλλοι κάνουν καταχρήσεις πολλές και πάνε πολλά χρόνια. Πολύ μπέρδεμα. Ας μην ασχολούμαστε με τις υποθέσεις του Θεού.
Ο Θεός δεν χρειάζεται δίπλα του τίποτα. Ούτε αγγελάκια. Εξ΄ άλλου άλλη η φύση των αγγέλων και άλλη των ανθρώπων. Να μην τα συγχέουμε. Απλά ήρθε η ώρα τους, και μάλιστα η καλύτερη δυνατή από πνευματικής απόψεως, όχι σωματικής.
43. Οι άνθρωποι που φεύγουν από τη ζωή «παρακολουθούν» τους εν ζωή ανθρώπους ή ίσως και να προστατεύουν τα δικά τους πρόσωπα από τον ουρανό; Υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των δύο κόσμων, νεκρών και ζωντανών; Ποιά είναι η άποψή σας;
Έχω ακούσει από 2 διαφορετικούς ανθρώπους ιστορίες ότι σώθηκαν από ατύχημα επειδή τελευταία στιγμή άκουσαν μέσα τους τη φωνή της μητέρας τους να τους προειδοποιεί. Ναί, πιστεύω ότι όσοι φεύγουν «έτοιμοι», δηλ. με ανεβασμένη πνευματική κατάσταση, έχουν την ικανότητα, κατόπιν αδείας του Θεού, να βοηθήσουν συγγενικά τους πρόσωπα. Η επικοινωνία νεκρών-ζωντανών είναι ισχυροτάτη παράδοση στην Εκκλησία, η οποία χωρίζεται σε Θριαμβεύουσα (όσοι έφυγαν) και Στρατευομένη. Γι’ αυτό γίνονται τα μνημόσυνα, ανάβουμε κεριά στη μνήμη τους ή δίνουμε ελεημοσύνες στη μνήμη των νεκρών. Θέλουμε να τους στείλουμε ένα δώρο. Η επικοινωνία νεκρών και ζωντανών έχει αποδειχθεί από πάμπολλες μεταθανάτιες εμπειρίες, ανθρώπων οι οποίοι έφυγαν και ξαναγύρισαν και διηγούνται τι έζησαν, ή μάλλον ο,τι μπορούν να εκφράσουν από αυτά που έζησαν.
44. Επικοινωνούν οι νεκροί με κάποιο τρόπο με όσους μένουν πίσω, για παράδειγμα να τους φανερώνονται με κάποιο τρόπο όπως μέσω των ονείρων τους;
Γενικά η εκκλησία είναι πολύ επιφυλακτική με τα όνειρα. Όχι ότι είναι αδύνατον να επικοινωνήσει κάποιος, άλλα είναι σπανιότατο. Συνήθως αυτό που γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις, όπως με τα μέντιουμ, είναι να επικοινωνούν με ακάθαρτα πνεύματα που υποκρίνονται ότι είναι το συγγενικό αποθανόν πρόσωπο. Θέλει πολλή προσοχή. Ας κοιτάξουμε να επικοινωνούμε με τον Θεό, και με λίγο υπομονή, όταν πάμε εκεί, θα επικοινωνήσουμε και με τα αγαπημένα μας πρόσωπα.
45. Υπάρχουν φύλακες άγγελοι και πως φανερώνονται στη ζωή των ανθρώπων;
Σύμφωνα με τη Χριστιανική διδασκαλία κάθε ένας που βαπτίζεται ορθοδόξως συνοδεύεται εφ’ όρου ζωής από έναν άγγελο, ένα αγαθό πνεύμα. Αλλά και οι λοιποί άνθρωποι έχουν βοήθεια από αγγέλους, όχι μόνο οι Χριστιανοί. Η προστασία τους είναι κυρίως πνευματική, ένας υπαινιγμός που έρχεται σε μας με μορφή φευγαλέας σκέψης, σε ένα κρίσιμο δίλημμα, μια εσωτερική φωνή-σκέψη, αλλά και σωματική μερικές φορές, όταν «τυχαίνει» να γλυτώσουμε παρά – τρίχα κάποιο ατύχημα για παράδειγμα.
46. Πως φαντάζεστε τη μεταθανάτια ζωή; Συναντιoύνται οι άνθρωποι που γνωρίζονται σε αυτή τη ζωή και έχουν κάποιους στενούς δεσμούς μεταξύ τους μετά στη μεταθανάτια ζωή; Καί, τέλος, πιστεύετε στις μετενσαρκώσεις και ότι συναντάμε τις ίδιες ψυχές με διαφορετική μορφή από διάσταση σε διάσταση από τη μία μετενσάρκωση στην άλλη για παράδειγμα;
Προσπαθώ να μην φαντάζομαι την άλλη ζωή, γιατί θα την αμαυρώσω αν τη μειώσω στον 3-διαστατο κόσμο όπου μόνο μπορώ να φανταστώ. (Σκεφτείτε τον κ. Επίπεδο και πως αυτός ο 2-διαστατος κύριος αντιλαμβάνεται την παρουσία μου: 3 δάκτυλά μου ακουμπούν το επίπεδό του. Δεν είμαι όμως οι 3 κύκλοι που βλέπει.) Μπορώ πάντως να φανταστώ ανθρωπομορφικά ότι το σύμπαν μας είναι ένα μικρό κουτί στα χέρια Τού Θεού, και ότι αυτά που νομίζουμε εμείς φυσικούς νόμους, έχουν και ένα βαθύτερο επίπεδο λειτουργίας, όπου παρεμβαίνουν οι «άλλοι», δηλ. άγγελοι, δαίμονες, ψυχές κλπ.
Πιστεύω ότι αν καλλιεργήσουμε τον πνευματικό μας κόσμο και γίνουμε έτοιμοι, θα συναντιόμαστε όχι μόνο με ανθρώπους που γνωρίσαμε ή και δεν γνωρίσαμε, αλλά και με πανέμορφα όντα τελείως διαφορετικής φύσεως από εμάς. Κατά τους διδασκάλους της εκκλησίας έχουν και ονόματα: Άγγελοι, Αρχάγγελοι, Αρχές, Εξουσίες, Θρόνοι, Κυριότητες, Δυνάμεις, Χερουβίμ, και Σεραφίμ. Κάτι θα έχουμε να κάνουμε πάντως, δεν νομίζω να βαρεθούμε ποτέ! Μόνο με τον Πλάτωνα να συζητώ, θα περάσουν 500 χρόνια! Αλίμονο αν δεν είμαστε έτοιμοι όμως όταν πεθάνουμε…
Δεν έχω καμμία πληροφορία που να υποστηρίζει τη μετενσάρκωση. Γιά το μόνο που είμαι βέβαιος είναι ότι έχουμε αθάνατη ψυχή. Δεν γνωρίζω τίποτα για άλλες διαστάσεις. Μόνο εικασίες, όπως τη θεωρία των υπερχοδρών.
47. Τελικά η ψυχή του ανθρώπου δεν πεθαίνει ποτέ; Ταξιδεύει στο άπειρο; Μετεξελίσσεται;
Ναί, σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας η κεκαθαρμένη ψυχή εξελίσσεται συνεχώς στην κατανόηση του Απείρου Θεού, χωρίς ποτέ φυσικά να φτάσει στην πλήρη κατανόηση της Ουσίας Του. Το ταξίδι απαιτεί και χώρο. Εκεί δεν ξέρουμε αν θα έχουμε διαστάσεις.
Ο Πλάτων έχει κάνει μία ενδιαφέρουσα «απόδειξη» για την αθανασία της ψυχής, νομίζω στην Πολιτεία. Δεν αποδεικνύει την ύπαρξη, αλλά την αθανασία της, δεδομένου του αεικινήτου. Δείχνει ότι δεν γνωρίζουμε να υπάρχει «ιός» κατάλληλος να φθείρει και να σκοτώσει την ψυχή, όπως η σκουριά του χαλκού, ή το γήρας του σώματος. Ευχάριστη ανάγνωση, αν μη τι άλλο.
48. Τα ζώα δεν έχουν ψυχές; Γιατί θα πρέπει να σκοτώνουμε πολλά από αυτά για χάριν της επιβίωσης του ανθρώπινου είδους; Εδώ και πάλι φύση με θρησκεία δεν έρχονται σε αντίθεση;
Δεν γνωρίζω καμμία απόδειξη υπάρξεως ψυχής στα ζώα. (Πως να μας το πούνε πάλι;) Η ψυχή τους είναι το αίμα τους λέει η Γραφή, και πρέπει να επιστρέφει στη γη. Άρα όχι στον ουρανό, άρα όχι αθάνατη.
Τα ζώα δεν τα σκοτώνουμε χάριν της επιβίωσης, αλλά χάριν της λαιμαργίας μας. Μιά χαρά θα επιβιώναμε και χωρίς να τρώγαμε κρέας, και μάλιστα πιο υγιεινά!
Φύση και θρησκεία δεν έρχονται σε αντίθεση. Ακόμη και η δαρβίνειος θεωρία, (την οποία δεν δέχομαι) μας επιτρέπει να τρώμε τα ζώα, γιατί είμαστε υποτίθεται οι πιο εξελιγμένοι, και είναι τελείως φυσικό το ισχυρό να τρώει το ασθενές. Από την πλευρά της θρησκείας τώρα, πρέπει να ξέρουμε ότι ο άνθρωπος καταρχήν επλάσθη χορτοφάγος. Ο Θεός δίνει εντολή στον Αδάμ να τρώγει μόνο χόρτα και σπόρους. Μόνο μετά τον Μεγάλο Κατακλυσμό του Νώε, του λέγει ότι τώρα (σ’ αυτό το χάλι που καταντήσατε την ωραία γη που είχα φτιάξει) μπορείτε να τρώτε και κρέας. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να τρώμε μόνο κρέας, όπως έχει καταντήσει ο σημερινός άνθρωπος! Παντού χρειάζεται διάκριση. Πού θα βρεθούν τόσα κρέατα, αν όχι μέσω της εξαθλίωσης της ζωής των ζώων, στις μονάδες παραγωγής;
49. Μιλήστε μου για το μέλλον. Τι μπορεί να περιμένει η ανθρωπότητα από δω και πέρα, και ειδικότερα η Ελλάδα και οι Έλληνες; Έχουμε ανάγκη από ανθρώπους σαν και εσάς να μας μιλάνε και να τους ακούμε με μεγάλη προσοχή.
Η εποχή των λόγων έχει παρέλθη. Όχι εγώ ο μηδαμινός, αλλά ούτε άνθρωποι αξιόλογοι δεν μπορούν πλέον να πούνε κάτι που να βοηθήσει τον κόσμο. Γιατί η ανθρωπότητα έχει αλλάξει πολύ. Η διείσδυση της τεχνολογίας στο μυαλό του ανθρώπου έχει κάνει τέτοια ζημιά που δεν ακούει κανείς. Λόγω του τεραστίου όγκου της πληροφορίας που διαχέεται όλοι νομίζουμε ότι τα ξέρουμε όλα. Το μόνο που απομένει να κάνουμε είναι ΕΡΓΑ. Ο Χριστός είπε: «(Ματθ. 5:16) ούτω λαμψάτω το φως υμών έμπροσθέν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσι τον Πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς.» Δεν είπε «όπως ακούσωσιν υμών τα καλά λόγια». Νομίζω ότι ο καθένας μας οφείλει να βελτιώσει τον εαυτό του, και τότε το παράδειγμά του θα λάμψει και στους γύρω του. Τότε μπορεί να έρθει και κάποιος και να του πεί: «Αδελφέ, πως το κατάφερες αυτό;» Μόνο τότε μπορείς να πείς κάτι. Αλλιώς χάνεις τα λόγια σου.
Η κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα δεν είναι κάτι που έγινε τώρα και κατά λάθος.Είναι απλά το σημείο καμπής στο οποίο ξύπνησαν αρκετοί και είπαν: «Α, εκεί μας οδηγούσαν τόσα χρόνια;» Δυστυχώς όμως όχι όλοι. Πολλοί συνεχίζουν τον υπό μανδραγόρα ύπνο τους: τηλεόραση, ποδόσφαιρο, με μία λέξη ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ, δηλ. σκορπισμός του νού. Όσο έχουν ένα κομμάτι ψωμί, έναν καναπέ και μια οθόνη, δεν αντιδρούν. Αν τους τα πάρουν, ξυπνούν για να διεκδικήσουν, όχι την ελευθερία τους, αλλά το αντικείμενο που τους διατηρεί στην ύπνωσή τους, στον κόσμο τους. Οι παγκόσμιοι επί-κυρίαρχοι δεν κοιμούνται όμως. Αυτοί πλάθουν τις συνειδήσεις των ανθρώπων που τους ακούνε. Έχουν μια ατζέντα για όλον τον κόσμο. Εκατοντάδες χρόνια τώρα. Η ατζέντα για την Ελλάδα ξεκινά το 1821, ίσως και παλαιότερα. Όσο θα τους αφήνουμε αυτοί θα προχωρούν. Σκοπός τους είναι η τελεία σκλαβιά: η σκλαβιά του Νού. Όποιος αποφασίσει να ελευθερωθεί πλήρως, δηλ. να ελευθερωθεί από τα πάθη του, και με το παράδειγμά του να ξυπνήσει-ελευθερώσει και άλλους, δεν τους φοβάται. Το πολύ-πολύ να τον βοηθήσουν να μεταβεί εκεί που επιθυμεί: στην αιωνιότητα. Αν όμως γίνουν πολλοί οι ελεύθεροι, φτάσουν την critical mass, όπως λένε, τότε δεν θα μπορέσουν να μας κάνουν τίποτα. Γιατί είναι λίγοι και είμαστε πολλοί.
Καλή Λευτεριά!
ΠΗΓΗ.ΟΣΙΑ ΕΥΧΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου